De (on)zin van het EPC NR

Het Energieprestatiecertificaat Niet-Residentieel (EPC NR) is ontworpen om de energieprestatie van niet-residentiële gebouwen – waaronder kantoren, scholen, ziekenhuizen, winkels en industriële panden – zichtbaar en vergelijkbaar te maken. De gedachte hierachter is dat gebouweigenaren en gebruikers dankzij het EPC NR sneller maatregelen treffen om energie te besparen. Ondanks de potentiële voordelen bestaan er ook bedenkingen. Dit artikel zoomt in op de zin én de “onzin” van het EPC NR, zodat je een volledig beeld krijgt van de voordelen, nadelen en gebruiksmogelijkheden van dit certificaat.

Hoewel het EPC NR op sommige punten bekritiseerd wordt, ligt de essentie bij het vergroten van energie-efficiëntie, het verlagen van kosten en het stimuleren van duurzaamheidsdoelen. Hieronder gaan we dieper in op de voordelen.

• Bewustwording en transparantie:
  Het EPC NR laat zien hoeveel energie een gebouw (theoretisch) verbruikt en waar de grootste winst te behalen valt. Dat schept een bewustzijn bij gebouweigenaren en huurders over de noodzaak van energiebesparende maatregelen. Doordat het certificaat verplicht is bij verhuur, verkoop of oplevering van een niet-residentieel pand, krijgt iedereen toegang tot deze informatie. Hierdoor kunnen partijen de kwaliteit van verschillende gebouwen vergelijken op het vlak van energieprestatie.
• Wetgeving en naleving:
  In heel Vlaanderen is het EPC NR wettelijk verplicht. Dit stimuleert gebouweigenaren om te voldoen aan minimale eisen op het gebied van energieprestatie en voorkomt mogelijke sancties of boetes. Wetgevers zien het certificaat als een stok achter de deur om de vastgoedsector richting minder CO₂-uitstoot en meer duurzaamheid te sturen. Naast naleving is het ook een vorm van kwaliteitsborging: het gebouw voldoet aan een bepaalde standaard, wat eventueel (groene) financieringsmogelijkheden positief kan beïnvloeden.
• Stimulans tot energiebesparing:
  Het EPC NR signaleert verbetermogelijkheden die direct bijdragen aan een lagere energierekening. Denk aan isolatie, efficiëntere verwarmingssystemen en hernieuwbare energiebronnen. Indien men gebruikmaakt van financiële stimuli zoals subsidies en fiscale voordelen, dalen de investeringskosten aanzienlijk. Hierdoor wordt het aantrekkelijker om renovaties en installaties (zoals zonnepanelen of warmtepompen) door te voeren die leiden tot structurele energiebesparing.
• Milieubewust imago en concurrentievoordeel:
  Organisaties die actief werk maken van een groen energiebeleid, profileren zich als toekomstgericht en maatschappelijk verantwoord. Een goed EPC NR draagt daaraan bij: het toont aan dat een gebouw voldoet aan hoge energie-eisen. Dit kan leiden tot een positief imago bij klanten, investeerders en samenwerkingspartners. Bovendien hebben energie-efficiënte panden vaak een hogere marktwaarde en zijn ze aantrekkelijker voor potentiële huurders.

Toch zijn er gebouweigenaren die hun twijfels hebben. Dat betekent niet dat het EPC NR waardeloos is, maar er zijn wel degelijk aandachtspunten die de praktische toepasbaarheid kunnen bemoeilijken. De volgende punten schetsen waar het knelt, zonder dat dit de positieve impact van het EPC NR volledig teniet hoeft te doen.

• Administratieve lasten en kosten:
  Het opstellen van een EPC NR vraagt om een gespecialiseerde deskundige die ter plaatse komt om het pand te beoordelen, gegevens te verzamelen en te analyseren. Dit brengt tijd en kosten met zich mee, vooral voor kleinere organisaties. Hoewel dergelijke investeringen zich kunnen terugverdienen via besparingen op de energiekosten, zien sommige partijen het vooral als een bureaucratische verplichting.
• Beperkte nauwkeurigheid:
  Het EPC NR werkt op basis van rekenmodellen en aannames. Gebruikersgedrag, klimaatverschillen en onderhoudsstaat kunnen zorgen dat de theoretische energieprestatie afwijkt van de realiteit. Als gevolg hiervan is het certificaat niet altijd een perfecte afspiegeling van de daadwerkelijke verbruikscijfers. Niettemin biedt het wél een universeel referentiepunt om gebouwen onderling te vergelijken.
• Kosten versus opbrengsten:
  Hoewel er subsidies en fiscale voordelen beschikbaar zijn, zijn de investeringen in energieverbeterende maatregelen soms behoorlijk. Als een pand verouderde installaties of onvoldoende isolatie heeft, kunnen de renovatiekosten oplopen. Hierdoor kan de terugverdientijd lang zijn, wat bij sommige gebouweigenaren twijfel zaait over de economische meerwaarde van het EPC NR. Toch blijven de structurele daling van de energiekosten en de mogelijke waardestijging van het pand belangrijke pluspunten.
• Communicatie-uitdaging:
  Gebouweigenaren of huurders die geen achtergrond in duurzaamheid of techniek hebben, vinden de informatie in het EPC NR soms lastig te interpreteren. Dat kan leiden tot een gevoel van onzekerheid of onduidelijkheid: men begrijpt wel dát er iets verbeterd kan worden, maar niet hoe. Door heldere uitleg en praktische aanbevelingen – bijvoorbeeld via een energieadviseur – wordt deze drempel verlaagd en blijft de boodschap positief en constructief.

Het EPC NR is in de kern een waardevol instrument om energieprestaties in kaart te brengen en niet-residentiële gebouwen te stimuleren tot een efficiënter energiegebruik. De extra administratie en de soms theoretische inslag kunnen tot scepsis leiden, maar wegen doorgaans niet op tegen de voordelen van transparantie, kostenbesparing en een groen imago. Zolang het certificaat duidelijk wordt uitgelegd en gebouweigenaren zich bewust zijn van de mogelijke stappen om te verbeteren, vormt het EPC NR eerder een kans dan een obstakel. Met de juiste ondersteuning, subsidies en communicatie kan elk gebouw immers een stap zetten richting meer duurzaamheid én lagere energiekosten.